چگونه زنان ایرانی با مردسالاری مبارزه می‌کنند

شرایط زنان در دنیا هیچ وقت راحت نبوده، و برای زنان در ایران حداقل این‌که نحس بوده است. اما جنبش «زن، زندگی، آزادی»، فرصتی ایجاد کرد تا زنان ایرانی، از جمله با برداشتن حجاب اجباری، همبستگی خود را با هم نشان دهند.

در این مدت، زنانی مثل سارا خادم شطرنج‌باز ایرانی به دلیل این‌که در یک تورنمنت بین‌المللی بدون حجاب مسابقه دادند خبرساز شده‌اند؛ حضور در میادین بین‌المللی با حجاب برای زنان ایرانی اجباری است.

وقتی عکس‌های او در حال بازی در مسابقات جهانی شطرنج در آلماتی قزاقستان منتشر شد که او را بدون حجاب در حال مسابقه نشان دارد، تلفون‌های متعددی به او شد که به او هشدار می‌داد به ایران برنگردد. برای همین، اوایل ژانویه خادم با شوهرش اردشیر احمدی، کارگردان فیلم، و پسر ۱۰ ماهه‌اش سام به اسپانیا پناهنده شد. در ادامه، عکس‌های این شطرنج‌باز همراه با نخست‌وزیر اسپانیا پدرو سانچز که آن‌ها را در حال گفتگو در دفتر نخست‌وزیری اسپانیا نشان می‌داد منتشر شد.

همین‌طور عاطفه احمدی، عضو تیم ملی اسکی ایران به آلمان پناهنده شد. او که ۲۲ سال دارد، یکی از بهترین اعضای تیم ملی کشور بوده و برای مسابقات جهانی آماده می‌شد. او اولین ورزشکار زن ایرانی نیست که پناهنده شده است. بسیاری دیگر از زنان ورزشکار ایرانی در گذشته به خاطر محدودیت‌های موجود ایران را ترک گفته‌اند: از جمله رعایت حجاب برای گرفتن تایید از سوی رژیم ایران و کسب اجازه شوهران یا پدران برای سفر به خارج. ضمنا زنان در ایران نمی‌توانند در رشته‌هایی مثل شنا شرکت کنند.

در ایران خوانندگی زنان هم ممنوع است. ثمین و بهین بلوری دو خواهر که حرفهٔ خوانندگی را از حدود هشت سال پیش در ایران شروع کردند، وقتی اعتراضات اخیر شروع شد، نسخهٔ فارسی خودشان را از ترانهٔ ایتالیایی معروف بلا چاو منتشر کردند. این ترانه به یکی از نمادهای اعتراضی ایران بدل شد. بهین می‌گوید: «هیچ وقت از رویا دست نمی‌کشیم و این‌ها رویاهایی‌ست که در ترانه‌های ما می‌آیند».

ویدا موحد فعال حقوق بشر و معترض ایرانی در جریان جنبشِ دختران انقلاب خبرساز شد. او را آغازگر این جنبش می‌دانند. او بالای یک جعبهٔ برق درخیابان ایستاد و روسری خود را روی چوب برافرشت.

او را دستگیر کردند و بعد از یک ماه آزاد شد. او بعد از آزادی دوباره به اعتراض دیگری علیه حجاب اجباری دست زد و بلافاصه دستگیر و به جرم «تشویق مردم به فساد و فحشاء از طریق کشف حجاب» به یک سال زندان محکوم شد.

یکی از چهره‌های اصلی مبارزه با حجاب اجباری در ایران، مسیح علینژاد ژورنالیست ساکن آمریکا است. او همواره مشغول حمایت و تشویق زنانی بوده که برای آزادی‌شان می‌جنگند. رژیم ایران سعی کرده علینژاد به قتل برساند. گزارش شده اخیرا سه مرد برای کشتن او در خاک آمریکا اجیر شده بودند.

‌‌

جنجال حجاب در ایران

حجاب واژه‌ای عربی به معنای پرده است که بسیاری از زنان مسلمان به عنوان نمادی از اعتقاد دینی آن را می‌پوشند. ریشه‌های حجاب به زمان ظهور اسلام برمی‌گردد که حجاب به امر اجباری بدل شد. اما امروز فقط یک قانون اسلامی نیست، و در ایران نمادی از دیکتاتوری است.

مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله در بازداشتگاه پلیس ایران جرقهٔ اعتراضات اخیر را زد. امینی را به بهانهٔ حجاب نامناسب در فضای عمومی دستگیر کرده بودند. اما فردای همان روز سر از بیمارستان در آورد و پلیس ادعا کرد که او سکته قلبی کرده است ‌ــ‌ اما معلوم شد او در نتیجهٔ شکستگی جمجمه جان باخته است. همین موضوع خشم عمومی را بیشتر برانگیخت، و اعتراضات انبوهی شکل گرفت که شاهد برداشتنِ روسری از سوی زنان، و شعارهای مرگ بر دیکتاتور بود.

به رغم تهدیدهای رژیم و تعداد زیادی قتل، و سرکوب، شهرهای بزرگ و کوچک به صحنهٔ اعتراضات بزرگ بدل شد. یکی از اقدامات اعتراضی که در این جنبش شاهد بوده‌ایم، گیسوبران است. قیچی کردنِ موها در ایران نمادی از سوگواری و اعتراض است. بعد از مرگ مهسا زنان از سراسر جهان ویدیوهایی را از خود درحال کوتاه کردن موهای‌شان منتشر کردند.

‌‌

حجاب اختیاری نیست؛ اجباری است

با روی کار آمدن رژیم اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹، حجاب برای زنان اجباری شد. برای اسلام، حجاب نشانه ایمان و عفت و آبرو است، اما برای زنان ایرانی حجاب نشانه‌ای از محرومیت است که امیدی به حذف آن نیست. برای آن‌ها، حجاب به بخشی از هویت‌شان بدل شده است، چیزی که مجبورند با آن زندگی کنند، مهم نیست که انتخاب شخصی‌شان چه باشد. حجاب فقط یک لباس نیست، و در تمام این سال‌ها، ابزاری سیاسی بوده است.

‌‌

نقض حقوق ابتدایی

دختران و زنان در ایران شهروندان درجه‌دو هستند. حقوق زنان به‌شدت محدود است. زنان فقط ملزم به رعایت حجاب نیستند بلکه از حقوق ابتدایی هم محرومند. سن قانونی ازدواج دختران در ایران ۱۳ سالگی است. رژیم کلیشه‌هایی را به دختران می‌آموزد که آن‌ها را ضعیف‌تر از همتایانِ مردشان می‌سازد.

ابزارهای حقوقی نیرومندی در اختیار مردان قرار داده شده تا زنان را هر چه بیشتر از حقوق ابتدایی‌شان محروم کنند. مثلا زن متاهل نمی‌تواند بدون اجازه شوهرش به سفر خارج برود.

سارا خادم شطرنج‌باز ایرانی یکی از زنان ایرانی بسیاری‌ست که در گذشته موانع پیش روی‌شان را شکستند و به عرصه‌های مسلکی متفاوتی وارد شدند. اما شکنجه زنان ایرانی متوقف نشده است.

برای تمام زنان ایرانی که برای حقوق‌شان مبارزه می‌کنند و علیه تبعیض می‌جنگند آرزوی پیروزی می‌کنیم.